خربزه میوه ای شیرین، لذیذ و گواراست که انواع گوناگونی دارد و بهترین آن خربزه خراسان است.
رسول گرامی اسلام (ص) در بیان خواص خربزه فرموده اند: خربزه از زینت های زمین است، آب آن از رحمت الهی، و شیرینی آن از بهشت است.
از امام علی علیه السلام نقل شده است خوردن خربزه، مثانه را پاک و سنگ مثانه را آب می کند و ادرار را افزایش می دهد.
ایشان می فرمایند : خربزه ده خاصیت دارد:
1- خوردنی است.
2- آشامیدنی است، چون آبدار است.
3- میوه است.
4- گل است ( زیرا بویی مطبوع دارد ).
5- شیرینی است ( زیرا دارای قند زیاد است ).
6- روده ها و معده را شستشو می دهد.
7- معده و روده را پاکیزه می کند.
8- سبزی است.
9- دوای درد است.
قسمت هایی از این میوه که در تغذیه و پزشکی استفاده می شود، عبارت اند از: گوشت، تخم و پوست میوه.
خواص درمانی خربزه
1- خربزه دارای ویتامینA است، از این رو درترمیم و تجدید سلول های بدن نقش دارد.2- خربزه با داشتن خاصیت ادرارآور بودن در بیماری های
سنگ کلیه و مثانه مفید است؛ دراین بیماری ها باید نمک و فلفل کمتر خورده شود.3- خربزه سرشار از ویتامین هایA ،D وC و سلولز است.
4- خربزه به علت دارا بودن خاصیت ملیّن، برای معالجه یبوست تجویز می شود.
5- اگر گوشت خربزه را له کنید و به صورت
مرهم روی سوختگی های سطحی پوست بدن بگذارید، آن را معالجه خواهد کرد.6- تخم خربزه برای سرفه حاد، درد سینه و حلق و تب های شدید مفید است.
7- خربزه باعث
افزایش شیر در زنان شیرده می شود.8- مغز تخم خربزه ی بو داده طبیعت گرم دارد.
9- مغز تخم خربزه ی بو داده دارای خاصیت
ادرار آور، نرم کنندهو افزایش دهنده میل جنسی است.10- خربزه برای اشخاص مبتلا به سل ریوی و کم خونی مفید است.
11- خربزه، رنگ چهره را روشن می کند و بیماری استسقاء ( احساس تشنگی دائمی ) را درمان می نماید.
13- خربزه به
هضم غذا کمک می کند و رودل را برطرف می نماید.14- خوردن 8 گرم دم کرده ی پوست خشک شده ی خربزه ، سنگ مثانه را دفع می کند.
احتیاط لازم در مصرف خربزه
1- مصرف زیاد خربزه باعث نفخ می شود، در نتیجه در ناحیه معده و روده ایجاد درد می نماید.2- باید خربزه را بعد از غذا مصرف نمود، زیرا در غیر این صورت تولید اسهال و ورم روده می کند.
3- خوردن خربزه کال در کسانی که معده ضعیف دارند، تولید اسهال می کند. همچنین خلط را می افزاید و برای سینه درد و سرماخوردگی مضر است.
منبع : کارشناس تغذیه تبیان
کلیات گیاه شناسی
زرشک درختچه ای است دارای ساقه ای خاردار که ارتفاع آن تا 4 متر نیز
میرسد . چوب این درخت قهو ه ای ، قرمز و یا زردرنگ می باشد . برگهای آن
بیضی شکل با دندانه های اره ای و گلهای آنخوشه ای و زردرنگ است
شاخه های زرشک تیغ زیادی درد . میوه زرشک قرمز رنگ ، گوشتی بیضوی شکل و دارای طعمی ترش است
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه ، پوست رشه و ساقه ، برگ گل و میوه آن است .
ترکیبات شیمیایی:
در تمام قسمت های این گیاه آلکالوئیدهای بربرین Berberine ،
اکسیاکانتین Oxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد . مقدر آلکالوئید
در پوست ریشه زرشک بیشتر از قسمت های دیگر این گیاه است .
میوه زرشک دارای حدود 4% مواد قندی ، 65 اسید مالیک و اسید تارتاریک و مقدایر صمغ می باشد .
زرشک گونه های مختلف درد که مهم تر از همه آنها دو نوع است که یکی بنام زرشک بی هسته و دیگری زرشک با هسته (دارای دو هسته) میباشد .
خواص میوه زرشک
1)قابض است
2)تقویت کننده قلب و کبد است
3)بواسیر خونی را درمان می کند
4)خونریزی را برطرف می کند
5)برای برطرف کردن بیماریهای کبدی مفید است
6)صفرا بر است
7)دم کرده زرشک را برای برطرف کردن ناراحتی های دهان غرغره کنید .
خواص ریشه و پوست ساقه
1)صفرا بر و مسهل است
2)کبد را پاک و تقویت می کند
3)اعمال دستگاه گوارش را منظم می کند
4)وء هاضمه را از بین می برد
5)بی اشتهایی را برطرف می کند
6)برای رفع یبوست مفید است
7)در درمان یرقان و زردی موثر است
8)نقرس و رماتیسم را برطرف می کند
9)خانم هائیکه بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند باید برای برطرف کردن آن از ریشه و ساقه زرشک استفاده کنند .
10)آنهائیکه مبتلا به ورم طحال هستند می توانند برای معالجه از این گیاه کمک بگیرند .
11)واریس را درمان می کند .
12)برای معالجه بواسیر نافع است .
13)برای برطرف کردن سوزش ادرار مفید است .
14)فشار خون را پائین می آورد
15)برای شست وش وی چشم می توانید از جوشانده ریشه و ساقه و زرشک استفاده کنید .
خواص برگ زرشک
1-آب آوردگی بدن را برطرف می کند .
2-اسهال های مزمن را درمان می کند .
3-برگ زرشک دری مقدر زیادی ویتامین C می باشد بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت اثر مفید درد .
4-جویدن برگ زرشک باعث محک شدن لثه و دندان می شود .
5-درموقع آنژین و گلو درد ، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنید .
طرز استفاده:
جوشانده زرشک : مقدر 20-10 گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشک را
در یک لیتر آب ریخته و آنرا بجوش بیاورید سپس آنرا از روی اجاق برداشته
بگذارید برای مدت 10 دقیقه بماند . این جوشانده را صاف کرده و با شکر یا
عسل شیرین کنید . مقدر مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بین غذاهاست .
تنطور زرشک : این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و
یا برخی از داروخانه ها خریدری کنید . مقدر مصرف آن 20-10 قطره سه بار در
روز می باشد .
دم کرده زرشک : مقدر 40 گرم زرشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و
بگذارید مدت 10 دقیقه بماند سپس آنرا با شکر یا عسل مخلوط کنید . مقدر
مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست .
مضرات :
مصرف مقدر زیاد زرشک و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست زیرا رحم را تحریک می کند و ممکن است باعث سقط جنین شود.
آلو یک میوه‌ی تک هسته‌ای از خانواده‌ی هلو و زردآلو است. بیش از هزاران گونه‌ی متفاوت از این میوه در دنیا وجود دارد که از نظر رنگ، شکل و اندازه تنوع زیادی دارند. معروف‌ترین این گونه‌ها نوع ژاپنی است که برخی انواع آن به رنگ زرد و پرآب بوده و برخی دیگر درصد آب کمتری داشته و قرمز متمایل به ارغوانی هستند. اندازه‌ی آلو در سراسر جهان از 6-3 سانتی‌متر متفاوت است. طعم آن از ترش تا شیرین متغیر بوده و به رنگ‌هــای زرد، سبـز، قـرمـز و ارغوانـی موجـود اسـت. آلـو از خـانـواده ROSACEAE اسـت.
نام علمی آنPRUNSSALICINA , PRUNUS DOMESTICA و نام متداول آن آلو است. این گیاه بومی اروپا و آسیا محسوب می‌شود و اولین بار در قرن 19، گونه‌‌های متفاوت آن توسط مهاجرین از آسیا و اروپا به آمریکای شمالی برده شد. براساس شواهد موجود، در زمان باستان مردم آسیای میانه آلو را خشک کرده و مصرف می‌کردند. آلو اکثراً به‌صورت تازه مصرف می‌شود؛ اما می‌توان آن را به کیک‌ها، سالادها و غذاها اضافه کرد یا به‌صورت کمپوت و مربا مصرف کرد. نوع خشک این میوه، در جای خشک و خنک یا در یخچال به مدت 6 ماه قابل نگهداری است.
در طب چینی، آب آلو به‌عنوان «اکسیر صبحانه» جهت سم‌زدایی وشادابی بدن بعد از خواب توصیه شده است.
تأثیر آلو در سلامت بدن
1- آلو یکی از منابع خوب آنتی اکسیدان‌ها است. این میوه حاوی مقادیر مناسبی از ترکیبات فنلی و بتاکاروتن میباشد که با اثر آنتی اکسیدانی خود رادیکالهای آزاد اکسیژن را خنثی می‌کند. رادیکالهای آزاد اکسیژن اثرات مخربی را در بدن اعمال می‌کنند، زیرا این رادیکال های آزاد با اکسیداسیون چربی‌ها در بدن سبب می‌شوند که چربی همواره در رگ‌ها رسوب کرده و گرفتگی عروق پیش آید. این فرآیندها جزء عوامل اصلی بروز بیماری های قلبی و عروقی است. یکی دیگر از مضرات رادیکالهای آزاد اکسیژن تخریب DNA است. چنانچه DNA آسیب ببیند احتمال تولید سلول‌های سرطانی در بدن به شدت افزایش می‌یابد. یکی دیگر از مضرات رادیکالهای آزاد، افزایش احتمال بروز استئوآرتریت میباشد که منشا پیدایش بیماری‌هایی نظیر آرتریت_روماتوئید است. سالیانه هزاران نفر بر اثر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی و سرطان در جهان می‌میرند و درصد زیادی از هزینه‌های بخش بهداشت و درمان صرف این گونه بیماری‌ها می‌شود. با توجه به تاثیر آلو در پیشگیری از این بیماری‌ها مصرف این میوه می‌تواند در سلامت انسان بسیار موثر باشد.
2- آلو یکی از منابع غنی پتاسیم است. تحقیقات انجام گرفته در سال‌های اخیر تأثیر پتاسیم را در کاهش فشار خون نشان داده‌اند. با توجه به این که آلو حاوی سدیم کمی میباشد، مصرف متعادل آن در کنترل فشارخون موثر است.
3- یکی دیگر از ترکیبات قابل توجه در این میوه فیبر است. فیبرها سبب کاهش سرعت جذب مواد مغذی به ویژه قندها شده و در عین حال میزان حساسیت به انسولین را نیز افزایش می‌دهند. بنابراین مصرف آلو می‌تواند در کنترل قند‌خون موثر باشد.
4- یکی از شناخته شده‌ترین خواص آلو، پیشگیری از یبوست است. این اثر نیز به واسطه‌ی وجود فیبر است. در این مورد آلو از دو طریق عمل می‌کند:
اولاً فیبر که غذای باکتری‌های روده‌ی بزرگ است، توسط آلو فراهم می‌شود و با تخمیر فیبر توسط باکتری‌ها، حجم مدفوع زیاد می‌شود. بنابراین دیواره‌ی عضلانی روده، حاوی مواد بیشتری است که روی آنها کار کند و در نتیجه، سرعت و قدرت انقباضات آن بیشتر می‌شود. این کار باعث خروج سریع‌تر مواد زاید می‌شود.
ثانیاً آلو و آب آلو حاوی مشتقات ماده‌ی به‌نام «هیدروکسی فنیلیاتین» هستند که عضلات صاف دیواره‌ی روده‌ی بزرگ را تحریک می‌کند. این تحریک باعث شروع افزایش فعالیت در روده‌ی بزرگ می‌شود که این امر نیز به افزایش سرعت حرکت مدفوع کمک می‌کند.
همچنین در 100 گرم آلو خشک، حدود 10 گرم قند سوربیتول موجود میباشد که سوربیتول نیز خاصیت ملین دارد.
5- علاوه بر اثرات فوق، فیبر موجود در آلو سبب افزایش رشد و تکثیر باکتری‌های مفید روده شده که این امر مانع از رشد باکتری‌های مضر در داخل روده می‌شود. در عین حال بر اثر تخمیر فیبر در داخل روده، اسید بوتیریک تولید می‌شود که منشا انرژی برای سلول‌های روده است و به‌این ترتیب به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
6- گیاهخواران و افرادی که مقادیر کمی گوشت قرمز مصرف می‌کنند، خود را در معرض خطر دریافت ناکافی آهن و تهی شدن ذخایر آهن بدن قرار می‌دهند. فقدان آهن می‌تواند در نهایت به کم‌خونی منجر شود که خستگی مفرط و عدم تمرکز از عوارض آن است. ولی باید توجه داشت که آلو خشک منبع خوب «آهن گیاهی» است.
7- همچنین آشپزها و کسانی که تمایل ندارند از چربی، کره یا مارگارین در دستورات خود استفاده نمایند می‌توانند از پوره‌ی آلو خشک در دستورات خود نظیر کیک میوه‌ها، برانی شکلات یا کیک هویج استفاده کنند که ماهیتی جویدنی و نرم دارند. پوره‌ی آلو خشک به حجم و مقدار دستور غذایی می‌افزاید و در عین حال حاوی چربی هم نیست. بنابراین استفاده از آلوخشک برای افرادی که باید رژیم کم‌چربی داشته باشند و تمایل به‌خوردن «هله‌هوله» شیرین دارند، مناسب است.